szklane negatywy
w kolekcji muzeum
Poddane konserwacji klisze stanowią część dużej kolekcji szklanych negatywów fotograficznych, znajdujących się w zasobach archiwum naukowego Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Liczy ona blisko 3000 obiektów powstałych do 1939 roku.
HISTORIA KOLEKCJI
Najstarszą część kolekcji stanowią klisze wykonane w latach 1890-1926. Niektóre ze zdjęć mogą mieć jednak wcześniejszą metrykę. Zbiory dzisiejszego Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, obejmują bowiem również kolekcje innych, XIX-wiecznych instytucji muzealnych i towarzystw kulturalnych Poznania i Wielkopolski, których jest ono spadkobiercą: Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego i Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich (później Muzeum im. Mielżyńskich) z lat 1857-1935, Historische Gesellschaft für die Provinz Posen z lat 1885-1918, Provinzialmuseum z lat 1894-1902/1904, Kaiser Friedrich Museum z lat 1904-1918 oraz Muzeum Wielkopolskiego z lat 1919-1939. Jest to głównie dokumentacja z odkryć wykopaliskowych dokonywanych od połowy XIX wieku na obszarze Wielkopolski oraz innych regionów Polski. W skład kolekcji wchodzą także klisze, ilustrujące znaleziska archeologiczne z dawnych wschodnich terenów Polski i innych krajów europejskich.
Wiek XIX to okres ogromnego wzrostu zainteresowania starożytnictwem i kolekcjonerstwem zabytków pradziejowych, z którego wyrosła dzisiejsza archeologia. Od samego początku wszystkie organizacje i instytucje, zbierające zabytki, gromadziły również związaną z nimi dokumentację m.in. informacje o znaleziskach, szkice i ryciny. Fotografia, która w drugiej połowie XIX wieku zdobyła sobie ogromną popularność w wielu dziedzinach życia, znalazła też szybko swoje zastosowanie w archeologii. Okazała się ona, mimo wielu początkowych niedogodności idealnym wręcz narzędziem dla dokumentowania nie tylko pojedynczych zabytków, ale i znalezisk dokonywanych w terenie.
Autorami zdjęć początkowo byli zawodowi fotografowie, którym zlecano wykonanie dokumentacji w ich stałym lub zaimprowizowanym na miejscu atelier. Sytuacja ta szybko jednak uległa zmianie, a narodziny w 1871 r. negatywu na szklanej płycie pokrytej warstwą zawieszonego w żelatynie bromku srebra wprowadziły aparat fotograficzny jako stały element wyposażenia prywatnych i publicznych kolekcji.
Wykonywane jednostkowo bądź w niewielkich seriach fotografie nie były jednak początkowo inwentaryzowane. Starożytnikom i kolekcjonerom wystarczały opisy na odwrocie odbitek lub w specjalnych albumach, podczas gdy negatywy przechowywano w zakładach fotograficznych. Wraz z coraz szerszym zastosowaniem dokumentacji fotograficznej konieczne stało się prowadzenie dla niej odrębnej ewidencji. Zwłaszcza, że chętnie dokumentowano również zbiory znajdujące się w innych kolekcjach, a także przesyłano sobie zdjęcia znalezisk dokonywanych w bardzo odległych nieraz miejscach.
Najstarszy inwentarz fotograficzny w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Poznaniu to księga założona w 1909 r. przez Ericha Blumego dla zbiorów Kaiser Friedrich Museum. Co ciekawe kontynuowano jego prowadzenie, nawet wówczas, gdy wraz z zabytkami archeologicznymi i ich dokumentacją został on włączony po pierwszej wojnie światowej do zbiorów Działu Prehistorycznego Muzeum Wielkopolskiego, dzięki czemu scalone zbiory fotograficzne kilku poznańskich kolekcji posiadają do dziś ujednoliconą numerację.
